Ağız ve diş sağlığının korunması, genel vücut sağlığı ve bağışıklık için önemlidir. Ancak hamilelik döneminde ağız ve diş sağlığının önemi ve hassasiyet daha da artar. Hormonal dengenin değişmesi, enerji gereksiniminin artması ve bunlara bağlı olarak ağız içi pH ve bakteri florasının değişmesi, bazı enfeksiyon ve rahatsızlıklara zemin hazırlayabilir. Diş ağrısı, diş çürümesi ve dökülmesi ya da enfeksiyon oluşturabilecek durumları engellemek için dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır.
Gebelik öncesinde diş hekimi muayenesinin ardından eğer gereksinim varsa gerekli bakım ve tedavilerin yapılması anne adayının rahat bir gebelik geçirmesine katkı sağlar. Hamilelikte ağız bakımı ve diş temizliğinin önemi, diş sağlığı ve diş dökülmesi gibi konuyla ilgili ilgili diğer detayları içeriğin devamında bulabilirsiniz.
Hamilelikte Görülen Diş Hastalıkları Nelerdir?
Gebelerde ağız ve dişlerle ilgili birçok rahatsızlık görülebilir. Bu hastalıkları bilmek erken teşhis ve tedavi süreci için önemli bir husustur. Hamilelikte diş sağlığının korunması, sindirim sisteminin başlangıç noktası olan ağızdan vücuda enfeksiyon ve mikrop yayılmaması için üzerinde durulması gereken bir alandır. Hamilelikte görülebilen bazı diş hastalıkları ve tanımları aşağıda detaylandırılmıştır.Diş Eti Kanaması
Hamilelikte diş sağlığını tehdit eden rahatsızlıklardan birisi, diş eti kanamasıdır. C vitamini eksikliği ve yetersiz ağız bakımı temelli olan diş eti kanamalarının gingivitis ve periodontitis olmak üzere temel iki farklı çeşidi vardır.- Gingivitis: Diş etlerinin kızarması ve kanaması ile karakterize bir rahatsızlıktır. Genellikle gebeliğin ilk trimesterinde (ilk üç ay) görülür. Diş eti; kızarık, şiş ve hassas bir yapıya bürünür. Hamilelik gingivitisi de denilen bu iltihaplanma için vücudun hormonal dengesinin değişmesi ve ağızda tartar (diş taşı) ve plak oluşumu en sık görülen sebepler arasındadır. Anne adayının enerji ihtiyacı artarken bağışıklık sisteminin daha yavaş çalışmasıyla oluşabilen gingivitis, eğer zamanında tedavi edilmezse daha da ilerleyebilir.
- Periodontitis: Diş eti iltihabı tedavi edilmezse periodontitis denilen hastalığa dönüşebilir. Periodontitis rahatsızlığında hem diş eti hem de diş bağlarının derin iltihabı meydana gelir. Diş minesinin dış yüzeyinde gelişen bakteri plağı da periodontitise yol açabilir. Periodontitiste kronik inflamasyonla beraber diş ağrısı, şişme ve kızarma gibi belirtiler artar.
Hamilelik Tümörü
Hamilelik granülomu adı da verilen, temas edildiğinde hızlıca kanayan, ağrı yapmayan şiş yapıdaki diş eti kitlesine hamilelik tümörü denilir. Bu yapılar büyüme eğilimi gösterir ve dişlerin çiğneme yüzeylerine kadar ulaşabilir. Bu durumda yeme ve konuşma bozulabilir. Ayrıca yutmada problem ve ağız içinde ağrı ve kanama görülebilir. Ağız bakımı, uygun diş macunu ve gargara, hamilelik tümörü tedavisinde önemlidir.Hamilelikte Diş Dökülmesi
Hamilelikte diş dökülmesi, özellikle ileri yaşlardaki gebelerde daha çok görülür. Bunun en büyük nedeni yaşa ve sağlıksız beslenmeye bağlı kalsiyum eksikliğidir. Vücutta kalsiyum, hem metabolizmanın gelişmesi hem de fetüsün doku ve organlarının oluşması için kullanılır. Dolayısıyla annenin vücudundan kalsiyum çekilirken kalsiyum depoları yetersizse ve anne adayı tarafından günlük yeterli miktarda kalsiyum alınmazsa dişlerin sağlamlığı da azalır. Bunun sonucu olarak hamilelikte diş diş dökülmesi görülebilir.Dişlerin çürümemesi ve kaybedilmemesi için ağız bakımına ek olarak yeterli kalsiyum alımına da özen gösterilmelidir. Kalsiyum bakımından zengin süt ürünleri ve yeşil yapraklı sebzeler düzenli ve yeterli olarak tüketilmelidir. Bunlara ek olarak doktor gözetiminde anne adayının kalsiyum takviyesi alması da gerekebilir.
Hamilelikte Diş Hastalıkları Nedenleri Nelerdir?
Hamilelik, annenin bedeninde yeni bir canın daha gelişmeye başladığı özel ve mucizevi bir dönem olduğu için ilk etapta adaptasyon kolay olmayabilir. Tüm bu değişim sürecine bağlı olarak görülebilen diş hastalıklarının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:- Değişen hormonal denge ve bakteri florası sebebiyle ağızda hastalık yapan bakterilerin sayısı artabilir. Sağlıklı bakterilerin yerini patojen (hastalık yapan) bakterilerin alması ağız florasını olumsuz etkileyebilir.
- Bunun yanı sıra ağız ve diş bakımına yeterli özen gösterilmemesi de yine diş ve diş eti hastalıklarına yol açabilir. Düzenli olarak dişleri fırçalamamak, ağız bakımına özen göstermemek, diş ipi kullanmamak diş sağlığı için tehlikelidir.
- Hamilelikte diş ağrısı, diş eti kanaması, apse gibi hastalıkların önlenememesinin bir diğer nedeni de hamilelik öncesi kontrollerin atlanmasıdır. Diş hekimi kontrolleri hem gebelik öncesi hem de gebelik döneminde mutlaka yapılması gereken muayenelerdir.
- Aynı zamanda kalsiyum bakımından zengin olan süt ürünleri ve sebzelerin az tüketilmesi gibi beslenme yanlışları da tüm bu rahatsızlıkları tetikleyebilir.
- Şekerli ve asitli gıdaları yoğun şekilde tüketmek de diş çürümesine ve hamilelikte diş ağrısı görülmesine sebebiyet verebilir.
Hamilelikte Diş Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?
Hamilelikte diş hastalıkları doğru teknik ile doğru zamanda tedavi edilmelidir. Her müdahale ve öneri gebeliğin tüm periyotlarına uygun olmayabilir. Özellikle düşük riskinin fazla olduğu ilk üç ay ve bebeğin büyüyüp doğumun yaklaştığı son üç aylık dönem, düşük ve erken doğum riskinin yüksek olduğu süreçlerdir.Önleyici bakım ve ardından düzenli kontroller ihmal edilmemelidir. İlk olarak ağız bakımı ve hijyeni tedavinin temel parçasıdır. Günde en az iki kere diş fırçalamak, arayüz fırçası kullanmak, uygun bir ağız temizleme suyuyla gargara yapmak hem diş ve diş etlerinin hem de dil, alt ve üst çenelerin temizlenmesini sağlar.
Gebeliğin ikinci trimesterinde diş hekimi de uygun görüyorsa ve acil ise kanal tedavisi ve diş çekimi gibi müdahaleler yapılabilir. İlk üç ay ve son üç ay bu tedaviler için uygun değildir. Diş hekiminin gerekli gördüğü durumlarda ve doktor gözetiminde hamilelerde ilaç ve antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Bunun yanı sıra kalsiyumdan zengin beslenmek, şekerli gıda ve asitli içecek tüketmemek de ağız ve diş sağlığının korunmasında olmazsa olmazlarındandır.
Hamilelikte Diş Hastalıklarında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Hamilelik sürecinde yaşanan diş rahatsızlıklarının doğru tedavisi, hem annenin hem de bebeğin sağlığını korumak için önemlidir. Önemli ve kritik şu noktalar unutulmamalıdır:- Diş hekimi kontrol ve muayenesi olmadan kesinlikle ilaç kullanılmamalıdır. Etkisi tam olarak bilinmeyen karışımlar, bitkisel denilerek tüketilmemelidir.
- Gebelik döneminde diş tedavilerinin zamanlaması da üzerinde durulması gereken bir diğer noktadır. İlk üç ay, düşük riskinin en yoğun olduğu dönemdir. Bu sebeple acil müdahale gerektiren durumlar hariç tıbbi müdahale uygulanmaz. Annenin ve bebeğin sağlığını tehlikeye atacak tüm uygulamalardan kaçınılır.
- İkinci trimester adı verilen 3 ila 6 ay arasındaki dönemde ileri tarihte yapılması mümkün olmayan tıbbi müdahaleler uygulanabilir. Diş çekimi, kanal tedavisi gibi müdahaleler; bu uygulamalardan bazılarıdır.
- Doğuma son üç ay kalan, 3. trimester içindeki zaman diliminde de yine acil olmayan müdahaleler yapılmaz. Hamilelikte röntgen çekimi uygun değildir; ancak zorunlu hallerde anneye kurşun yelek giydirilerek röntgen filmi çekilebilir.
- Anne ve bebeğin sağlıklı bir hamilelik süreci geçirebilmesi için doğru beslenmek ve önleyici diş bakımı önemlidir. Özellikle planlı gebeliklerde diş muayene ve kontrolleri önceden yapılmalı gerekli durumlarda tedaviler, hamilelik öncesi tamamlanmalıdır. Böylece gebelik sürecinin de konforu artar.
En doğru teşhis ve tedavi için ise diş hekimi muayenesi ve kontrollerinizi düzenli yaptırmayı unutmayınız.
* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.