Hamilelik dönemi, bir kadının hayatındaki en özel dönemlerden bir tanesidir. Ancak bu dönem, aynı zamanda fiziksel ve psikolojik pek çok değişikliğini de beraberinde getirir. Hamilelik döneminde hormonal değişikliklerin de etkisiyle ağız ve diş sağlığında bazı problemler yaşanabilir. Hamilelikte diş sağlığı, hem anne adayı hem bebek için oldukça önemlidir. Peki hamilelikte diş ağrısına ne iyi gelir, diş ağrısı neden olur? Bunlar gibi soruların cevapları ve daha detaylı bilgi için yazının devamını inceleyebilirsiniz.
Hamilelikte Diş Ağrısı Neden Olur?
Hamilelik döneminde yaşanan diş ağrıları, genellikle normal kabul edilir ve büyük çoğunluğu hamilelik döneminden sonra kendiliğinden kaybolur. Peki hamilelikte diş ağrısı neden olur? Hamilelikte diş ağrısına neden olabilen çeşitli faktörler vardır. Hamilelikte diş ağrısı nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Hormonal değişiklikler: Hamilelik döneminde anne adayının vücudunda gebeliğin sağlıklı bir biçimde devam edebilmesi için bazı hormonal değişiklikler meydana gelir. Başta östrojen ve progesteron hormon seviyelerinde olmak üzere, yaşanan hormonal değişiklikler, anne adayının bedeninde bazı fiziksel ve psikolojik değişimleri de beraberinde getirir. Hamilelik hormonları olarak da bilinen östrojen ve progesteron hormonlarının etkisiyle rahme daha fazla kan taşınabilmesi için, ağız boşluğundaki kan damarları da dahil olmak üzere, damarlar genişler. Bunun neticesinde anne adayı yabancı patojenlere karşı savunmasız hale gelebilir. Ağız içinde oluşan enfeksiyonlar ise diş ağrısına, hassas diş etlerine, diş eti iltihabına ve diş kaybına neden olabilir. Bunların yanı sıra değişen hormon seviyesi, anne adayının ağız florasındaki asit seviyesini ve tükürük salgısını artırabilir. Artan asit ve tükürük miktarı ise başta diş ağrısı ve diş çürüğü olmak üzere çeşitli ağız ve diş sağlığı problemlerine neden olabilir.
- Mide bulantısı ve kusma: Özellikle gebeliğin ilk trimesteri olarak da adlandırılan ilk üç ayı içerisinde hormonal değişikliklerin etkisiyle anne adaylarında mide bulantısı ve kusma gibi sindirim sistemi sorunlarına sık rastlanır. Aynı zamanda reflü gibi mide içeriğinin geri kaçması olarak bilinen sindirim sistemi şikâyetlerinde de bu dönemde artış görülebilir. Asitli mide içeriğinin geri kaçması veya kusmaya bağlı olarak asitli mide öz sıvısının dişlere temas etmesi diş çürüklerine ve diş ağrısına neden olabilir.
- Beslenme alışkanlıkları: Beslenme alışkanlıkları, sadece gebelikte değil hayatın her döneminde ağız ve diş sağlığını etkileyen önemli faktörlerden bir tanesidir. Hamilelik döneminde hormonların da etkisiyle bazı anne adayları, şekerli gıdaları daha fazla tüketmek isteyebilir. Şekerli ve/veya asitli yiyecek ve içecekleri aşırı miktarda tüketmek, diş minesinin zarar görmesine, buna bağlı olarak diş çürüğüne ve diş ağrısına neden olabilir.
- Yetersiz ağız ve diş bakımı: Gebelik döneminde östrojen ve progesteron hormonlarının etkisiyle anne adayları diş eti kanaması gibi sorunlara daha yatkın hale gelebilir ve bu durum, kadınların dişlerini fırçalamaktan kaçınmasına neden olabilir. Dişlerin düzenli olarak fırçalanmaması ise dişlerde daha fazla plak oluşumuna yol açabilir. Diş ağrısının en önemli nedenlerinden bir tanesinin dişlerde biriken plaklar olduğunu söylemek yanlış olmaz.
- Bazı zararlı alışkanlıklar: Sigara ya da alkol gibi zararlı maddeler ağız ve diş sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Gebelik sürecinde kullanımları, hem anne ve bebeğin sağlığını olumsuz olarak etkileyebilir. Tütün mamulleri ve alkol, anne adayında kanama bozukluklarına neden olarak diş sağlığını bozabilir veya diş ağrısına neden olabilir.
Hamilelikte Diş Ağrısı Nasıl Geçer?
Hamilelik dönemi boyunca anne adayını etkileyen her türlü sorun bebeğin sağlığını da olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle diş ağrısı gibi ağız ve diş sağlığını etkileyen sağlık sorunları yaşayan anne adaylarının ilk iş olarak bir diş hekiminden randevu alması gerekir. Peki hamilelik döneminde diş ağrısı nasıl geçer? Hamilelik döneminde diş ağrısı için evde uygulanabilecek yöntemler nelerdir? Hamilelik döneminde diş ağrısı için yapılabilecekler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Diş hekimine başvurmak: Hamilelik döneminde anne adayları fetüsün zarar görmesinden çekindikleri için diş hekimine gitmek istemeyebilir. Ancak düşünülenin aksine hamilelik döneminde ağız ve diş sağlığını etkileyen sorunlar, bebeğe tedaviden daha fazla zarar verebilir. Bu dönemde kadının gebeliğinin kaçıncı ayında olduğuna da bağlı olarak kadın doğum doktorunun da kontrolünde diş tedavisi uygulanabilir. Bazı araştırmalara göre hamileliğin ilk üç ayından sonra diş tedavisi yapılması güvenlidir. Bu dönemde diş tedavisinin gerekli olması halinde anestezi veya ilaç verilmesi gereken durumlarda kadın hastalıkları ve doğum doktoru ile birlikte karar verilir. Aynı zamanda mümkün olduğunca röntgen çekiminden uzak durulur.
- Ağız ve diş bakımına daha fazla özen göstermek: Hamilelik döneminde bazı kadınlar ağız ve diş sağlığını arka plana atabilir. Ancak bu dönemde hormonların da etkisiyle diş eti iltihabı gibi sorunların ortaya çıkma riski daha yüksektir. Bu nedenle bu dönemde de dişleri düzenli olarak fırçalamak ve diş ipi kullanmanın yanı sıra alanında uzman bir diş hekiminin ve kadın doğum doktorunun da önerdiği aralıklarla steril bir ortamda diş plaklarının temizlenmesi de gerekebilir.
- Gargara yapmak: Doktorun önerdiği ürünlerle veya ılık su ile gargara yapmak hamilelikte yaşanan diş ağrısını hafifletebilir.
- Soğuk kompres uygulamak: Soğuk kompres uygulamak, diş ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.
- İlaç kullanmak: Hamilelik döneminde nispeten güvenli kabul edilen, ağrı kesici özelliği olan bazı ilaçlar vardır. Şiddetli diş ağrısı durumunda doktor kontrolünde ağrı kesici özelliği bulunan ilaçlardan faydalanılabilir.
Hamilelikte Diş Bakımı Nasıl Yapılır?
Hamilelik döneminde, hamilelik gingivitisi olarak bilinen ve diş etlerinde şişme, kanama ile karakterize olan duruma sık rastlanır. Hamilelik, gingivitisin (diş eti iltihabı) en önemli nedenlerinden bir tanesidir. Nedeni, hamilelik döneminde anne adayının ağız ve diş bakımına yeterli önemi göstermemesidir. Planlı olan gebeliklerde gebelik öncesinde mutlaka bir diş hekimine başvurulmalı ve gerekli kontroller yaptırılmalıdır. Bunun haricinde hamilelik döneminde ağız ve diş sağlığını korumanın bazı yolları vardır. Bunlar şu şekilde listelenebilir:
- Yeterli ve dengeli beslenme: Hamilelik döneminde yeterli ve dengeli beslenme, hem anne adayının hem de fetüsün diş sağlığını olumlu yönde etkiler. Bu dönemde vitamin ve mineral bakımından zengin gıdalarla beslenmek, diş sağlığını korumaya yardımcı olabilir. Aynı zamanda bu dönemde tüketilen karbonhidrat (şeker) içeriği yüksek gıdalar, dişlerde birikerek plak oluşumuna ve diş çürüklerine neden olabilir. Bazı araştırmalara göre hamilelik döneminde anne adayı yeterli miktarda kalsiyum almadığında fetüsün ihtiyacı olan kalsiyum anne adayının kemiklerinden karşılanabilir. Buna bağlı olarak çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle kalsiyum içeriği yüksek süt ve süt ürünlerinin de yeterli miktarda tüketilmesi diş sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
- Ağız bakımı yapmak: Günde en az 2 kez dişleri fırçalamak ve diş aralarındaki artıkları temizlemek için diş ipi kullanmak diş ağrılarını önlemeye yardımcı olabilir.
- Ağzı su ile çalkalamak: Özellikle kustuktan sonra ağzı su ile çalkalamak mide içeriğinin dişlere zarar vermesini ve diş ağrısını engellemeye yardımcı olabilir.
- Diş hekimine başvurmak: Hamilelikte de düzenli olarak diş hekimine başvurmak ve kontrolleri yaptırmak önemlidir.
Tedavi edilmeyen diş çürükleri anne bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebileceğinden vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurarak kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.
* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.