Diş Kırılması Nedir?
Diş kırılması; dişe alınan darbe veya dişteki çürük, enfeksiyon gibi dişin yapısındaki bozulmalardan dolayı dişte meydana gelen kopmalardır. Bu durum görsel olarak bir sıkıntı oluşturmasının yanı sıra sağlık açısından da birçok soruna yol açabilir. Diş kırılması en kısa zamanda tedavi edilmelidir. Tedavi edilmediği takdirde farklı sorunlara yol açabilir.
Diş Kırılması Belirtileri Nedir?
Diş kırılmasının belirtilerinden ilki dişten gözle görülür ölçüde büyük veya küçük bir parçanın ayrılmasıdır. Diş kırıldıktan sonra diş kırığına bağlı görülen soğuk ve sıcak yiyeceklere karşı hassasiyet, çiğneme sırasında veya normalde kırılan dişte oluşan ağrı, o dişin çevresindeki diş etinin şişmesi ya da kızarması gibi belirtiler de diş kırılmasına bağlı yaşanabilir. Ayrıca kırılan dişin keskin olması sebebiyle genellikle dil kırık dişe takılıp kesilebilir.
Diş Kırılması Neden Olur?
Diş kırılması pek çok sebepten dolayı toplumda sık rastlanır. Bu sebepler şu şekilde sıralanabilir:
- Dişlerdeki çürükler diş kırılmasının başlıca sebeplerinden birisidir. Çünkü çürük, dişin yapısını zayıflatır ve çürüğün ilerlemesinde veya çürük dişe basit bir darbe alınması durumunda diş kırılması görülebilir.
- Herhangi bir kaza durumunda dişe alınan sert bir darbe veya düşme durumunda da diş kırılabilir.
- Yemek yerken de diş kırılması ile karşılaşılabilir. Örneğin taş gibi yabancı bir madde, öncesinde çatlaklara sahip olan bir diş için kolay bir kırılma sebebi olabilir. Buna ek olarak sert kabuklu yiyeceklerin dişlerle kırılması ya da sert bir cismin ısırılması sonucunda da diş kırılması yaygındır.
- Ani ısı değişikliklerinin yani sıcak ve soğuk yiyeceklerin arka arkaya veya aynı anda tüketilmesi de uzun vadede dişin yapısını bozabilir. Yapıdaki bozulma sebebiyle diş kırılması sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.
- Dişleri sıkmak, gıcırdatmak veya bazı diş enfeksiyonlarının sonucunda da diş kırılması görülebilir. Diş sıkma ve gıcırdatmada dişler çok fazla birbirine sürtünerek veya birbirini iterek mekanik bir bozulmaya neden olabilir. Bu bozulma dişlerin çatlamasına veya kırılmasına sebep olabilir.
- Dişin temel yapısını oluşturan kalsiyum, fosfor gibi vitamin ve minerallerden eksik beslenme durumunda diş bu durumdan etkilenir ve yapısal olarak zayıflayabilir. Yapısal olarak zayıflayan dişin çatlaması veya kırılması ile karşılaşılabilir.
Diş Kırılması Çeşitleri Nelerdir?
Diş kırılması bütün dişlerde meydana gelebileceği gibi genellikle ön dişlerde karşılaşılır. Bunun dışında birkaç çeşit diş kırılması da vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Durduk Yere Diş Kırılması: Dişe herhangi bir darbe olmaksızın kendiliğinden oluşan diş kırılmasıdır. Durduk yere dişlerin kırılması genellikle enfeksiyon sebepli diş kırılmalarıdır. Enfeksiyonun sebep olduğu belirlendiğinde öncelikle enfeksiyondan sonra diş kırığı tedavi edilmelidir. Enfeksiyona sebep olan durumlar araştırılmalı ve sonradan tekrarlanmaması için önlem alınmalıdır. Dişin yapısını bozan ve çatlaklara sebep olan durumlarda herhangi bir darbe olmaksızın durduk yere diş kırılması yaşanabilir.
Azı Diş Kırılması: Diş kırılması bir travmadan dolayı genellikle ön dişlerde olur. Azı dişler ise çiğnemede kullanıldığından bu dişlerde oluşan kırılmaların sebebi sıklıkla çürük ve enfeksiyon olabilir. Diğer yandan dolgulu bir diş varsa dolgunun düşmesi ile de dişteki boşluk kolay kırılmaya imkan sağlar. Azı diş kırıklarında dikkat edilecek en önemli unsur dişlerin temizliğidir.
Yemek Yerken Diş Kırılması: Yemek yerken diş kırılmasında karşılaşılan durum genellikle sert kabuklu yiyeceklerin kırılmasıdır. Ancak bazı durumlarda çatal, kaşık veya yemekte görülemeyen taş gibi sert cisimlerin dişlerle ısırılması da diş kırılmasına sebep olabilir. Dişler sert olsa da yapısı itibarıyla kırılabilir.
Diş Kırılması Durumunda Ne Yapılmalıdır?
Diş kırılması yaşandığında öncelikle kanama mevcut ise kanama olan dişe soğuk uygulama yapılmalıdır. Kırılan parça diş tedavi edilirken tekrar kullanılabilir bu yüzden kırılan parça veya parçalar pamuk, peçete gibi temiz ve yumuşak bir şeyle alınmalıdır. Dişte oluşan kırığın dile zarar vermemesi için kırılan bölgeye bir pamuk konularak üzeri kapatılmalıdır. Tüm bu acil müdahalelerden sonra hızlı bir şekilde en yakın diş kliniğine gidilmelidir.
Kırılan diş ağrısı çok yaygın görülen bir durumdur. Kırık diş ağrısına ne iyi gelir sorusunun cevabı başlangıçta ılık su ile gargara yapmak olabilir. Soğuk kompres de kırık diş ağrısına iyi gelebilir. Ancak diş ağrısı bir sıkıntı olduğunun belirtisidir. En kısa sürede tedavi için doktora gidilmelidir.
Diş Kırılması Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Diş kırılması tedavisi dişin kırılma sebeplerine göre değişebilir. Örneğin darbe ile oluşan bir kırık için dolgu veya kaplama yeterli gelirken enfeksiyon veya çürük sebebiyle oluşan kırıklarda önce kanal tedavisi ile enfeksiyon veya çürük tedavisi yapılır sonra diş kırığı için estetik tedaviye geçilir. Enfeksiyon veya çürük tedavisinde doktorun önerisine göre ilaç tedavisi de gerekebilir.
Dişler görsel olarak ön planda olduğu için özellikle ön diş kırıklarında tedavi şekli önem arz etmektedir.
Diş kırılması tedavisinde kullanılan birkaç çeşit tedavi yöntemi vardır:
- Dolgu ve Bonding Tedavisi : Dolgu ve bonding yapısı itibarıyla genellikle küçük çaptaki kırıkların dişin yapısına uygun bir parça oluşturarak bu parçanın kırılan bölgeye yapıştırılması işlemidir. Bu tedavi yönteminin özellikle ön dişlerde dişe en uygun renkte uygulanması estetik açıdan önemlidir. Çünkü sadece kırık bölgeye yapılacak dolgu dişin diğer kısmı ile aynı renkte ve yapıda görünmediğinde görsel olarak sıkıntılı bir durum oluşturabilir.
- Kuron Tedavisi: Bu tedavi çeşidi büyük kırıklarda dolgu ile dişin tedavi edilemediği veya hastanın talep etmesi üzerine dişin yontularak küçültülmesi ve üzerine diş yapısına uygun kaplama geçirilmesidir. Kaplama malzemesi olarak metal, zirkonyum ve porselen gibi yapılar tercih edilebilir. Kaplamada dişin tamamına uygulama yapıldığından genellikle renk farklılığına rastlanmaz.
- Yaprak Porselen Tedavisi : İnce tabakada bir porselen ile dişin tamamına uygulanan bir tedavi yöntemidir. Kırılan parça tamamlandıktan sonra dişin yüzeyi kaplanır. Kaplama çok ince bir tabaka olduğu için dişin rengine uyumu en iyi seviyededir.
Kırık dişin en kısa zamanda tedavi edilmesi önemlidir. Çünkü dişin kırılan bölümü korumasızdır ve bakterilerin müdahalesine açıktır. Tedavi edilmemesi halinde bakteriyel enfeksiyon, apse veya çürümeyle karşılaşılabilir. Bu sadece kırılan dişi etkilemez, tüm ağız sağlığı bu durumdan etkilenir. Bu yüzden diş kırılması ile karşılaşıldığında kırık küçük de olsa, dişte ağrı olmasa da mutlaka doktora gidilmeli, tedavi geciktirilmemelidir.
Dişlerin kırılmasındaki sebeplerden birisi olan vitamin ve mineral eksikliğidir. Bu eksiklik ile oluşan yapısal diş kırılmalarının tekrar yaşanmaması için eksiklik giderilmelidir. Örneğin kalsiyum kemik ve dişler için önemli bir mineraldir. Eğer vücutta eksiklik varsa mutlaka vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri içeren yiyecekler beslenmeye eklenmelidir. Daha ileri seviyede bir vitamin mineral eksikliği var ise doktorun önerdiği takviyeler ile açık kapatılabilir. Bu da diş yapısının güçlenmesine sebep olur ve diş kırılması riskini en aza indirir.
Dişlerin gün içerisinde sürekli yiyecekleri çiğneme işi yaptığı düşünülürse bakteriyel etkiye her zaman açıktır. Bu yüzden diş temizliği de diş sağlığında çok önemlidir. Temiz dişlerde enfeksiyon, çürük veya diş yapısının bozulması gibi diş kırılmasına sebep olan durumlarla karşılaşma riski düşüktür. Dişlerin günlük fırçalanmasına ve temizlenmesine özen gösterilmelidir. Dişlerde bir sıkıntı yaşamaya gerek kalmadan mutlaka düzenli aralıklarla doktor kontrolüne gidilmeli bir problem varsa önden önlem alınmalıdır.
Diş kırılması ciddi bir komplikasyondur. Müdahale ve tedavi ihmal edilmemelidir. Diş kırılması yaşanırsa en yakın diş kliniğine başvurulmalıdır.
* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.