Ağız ve diş sağlığı, bütüncül sağlığı korumak için dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biridir. Sindirimin ağızda başlamasıyla birlikte, genel sağlık da ağızda başlar. Düzenli olarak yapılan ağız ve diş sağlığı kontrolleri sağlık için önemli bir faktördür. Fakat bazı durumlarda bireyler çok dikkat etse de bazı diş eti hastalıkları görülebilmektedir. Bu hastalıklar; diş, diş eti, diş kökü, çene kemiği gibi birçok ağız yapısında görülebilir. Ağız ve diş eti hastalıkları bazen çok yavaş ilerleyebilir ve farkedilmesi uzun zaman alınabilir. Bazı durumlarda ise başlangıçta sorun teşkil etmiyor gibi düşünülüp geçiştirilebilir. Bu tarz yavaş ilerleyen ve zor fark edilen ağız ve diş eti hastalıkları her ne kadar masum görünse de bireylerin ağız ve vücut sağlıklarında ciddi sorunlar oluşturabilir.

Diş ve diş eti hastalıkları belirtileri nelerdir?

Diş ve diş eti hastalıkları hastalıkları bazı durumlarda sinsi yayılımlı olsalar da bazı durumlarda çok ciddi rahatsızlıklar verebilir. Bu rahatsızlıklar sadece estetik görünümde görülebildiği gibi ağız fonksiyonlarının bozulmasıyla da sonuçlanabilir. Ağız ve diş eti hastalıkları önceden belirti verebilir. Bireyler ağız ve diş sağlığına dikkat etmeli ve diş hastalıkları belirtileri konusunda ağız sağlığı takibi yapmalıdır. Bu hastalıkları anlamak için sıkça görülebilen bazı diş hastalıkları belirtileri şunlardır:

• Diş eti şişmesi, kızarması
• Kendiliğinden veya fırçalama sırasında diş eti kanaması
• Diş etinde parlaklık veya morumsu diş eti rengi
• Ağız kokusu ve tat almada değişme
• Ağrı ve hassasiyet
• Diş ve diş eti arasında iltihaplanma
• Diş eti çekilmesi veya şişmesi
• Dişlerde aralık oluşumu
• Dişlerde sallanma, eğrilik ve/veya fonksiyon bozukluğu
• Estetik bozukluk

Diş ve diş eti hastalıkları neden olur?

Sağlıklı diş eti açık pembe renkli, şişkin olmayan, parlak renkli ve dokunulduğunda acı vermemesi gereken bir yapıdadır. Ayrıca dişlerin fırçalanırken veya diş ipi kullanırken kanama olmaması gerekir. Her bireyde, diş ve diş eti yüzeylerinde mikrobiyal bir tabaka bulunur. Bazı durumlarda bu tabakada bakteri tutulumu ve birikimi görülebilir. Bu bakteri tutulumu, yeterli ağız ve diş sağlığı hijyeni sağlanamadığında giderek çoğalır. Bu bakterilerin oluşturduğu tahribat dişlerin etrafını çevreleyerek ağız dokusuna zarar verir. Bazı durumlarda ödem, kanama ve iltihap gibi durumlara neden olur. İleri evrelerde ise diş taşına dönüşerek ağız ve diş eti hastalıklarının ilerlemesini hızlandırır. Çok ileri evrelerde ise ağız ve çene kemiğinin erimesine kadar birçok soruna yol açabilir. Tüm bunlar bakteriyel temelli olsa da; sigara ve alkol kullanımı, diyabet, asitli ve şekerli içeceklerin tüketimi ve kalıtsal faktörler diş ve diş eti hastalıklarına neden olabilmektedir. Kalıtsal olarak geçen bazı durumlardan dolayı bazı bireyler diş ve diş eti hastalıklarına daha yatkın olabilmektedir. Diğer yandan periodontal hastalıklar (diş ve diş eti hastalıkları) kontrolsüz diyabet, stres, obezite, gebelik dönemindeki hormonlar, vitamin eksiklikleri, bazı ilaçların kullanımı, yetersiz ağız bakımı, obezite ve yanlış beslenme tarzı gibi farklı nedenlere de dayanabilir.

Diş ve diş eti hastalıkları çeşitleri nelerdir?

Bireylerde oluşan diş ve diş eti hastalıkları altta yatan farklı etkenlere göre değişiklik gösterebilir. Hastalığı oluşturan çok fazla etken olması sebebiyle çok çeşitli periodontal hastalık tipi de görülebilir. Bunlardan en sık görülenleri şunlardır:

Gingivitis

Gingivitis, halk arasında diş eti iltihabı olarak bilinmektedir. Gingivitis, diş eti boşluklarında veya diş eti yakınlarında biriken mikrobiyal plaktan dolayı meydana gelir. Diş eti iltihabı oluşmasının ana nedenleri arasında lokal, sistemik ve genetik faktörler rol oynamaktadır. Diş eti iltihabı oluşmasına neden olan bu bakteriler, plak birikimini ve diş etinde hassasiyete yol açar. Bu iltihaplanma akut veya kronik olarak görülebilir ancak ilerleyici değildir. Periodontal hastalıklar içerisinde en hafif seyreden hastalıklardan biridir. Bu hastalık bireylerde ağız kokusu, diş etinde ödem ve kanama gibi rahatsızlık verici bazı durumlara yol açabilir.

Kronik periodontitis

Periodontitisler, belli başlı bazı mikroorganizmaların neden olduğu hastalıklara verilen isimdir. Diş eti çekilmesi ya da alveolar kemiğin cep oluşturması ya da her iki durumun birlikte oluşumuyla ortaya çıkan dişin destek dokularının bir hastalığıdır. Bu hastalığın genelde ağrısız olması hastalar tarafından sorun teşkil etmiyor olarak algılanabilir ve tedavi süreci ertelenmek istenebilir.

Şiddetli(Agresif) Periodontitis

Agresif periodontitis genellikle 30 yaşından küçük ve sağlıklı bireyleri etkilese de ileri yaşlarda da görülebilir. Genellikle ergenlik döneminde başlayan agresif periodontitis, diş kaybına neden olabilir.

Diş eti apsesi

Dişler çevreleyen ve kemiklerin üzerini örterek alınan gıdaların aralara sıkışmasını önleyen ve koruyucu bariyer görevi gören yapıya diş eti denmektedir. Çeşitli faktörlerin etkisiyle birlikte diş etindeki doku bütünlüğünün bozulması sonucu diş eti apsesi oluşabilir. Bazı fiziksel travmalar, diş çürükleri, diş arasında kalan boşluğa gıda artıklarının dolması sonucu diş etinde apse oluşumu görülebilir.

Diş eti kanseri

Diş eti kanseri belirtileri arasında, ağız içi kanamalar, ağızda ağrı, ses değişikliği ve boğazda bir şey takılma hissi gibi belirtiler görülebilir. Diş eti kanseri nedenleri arasında ise en büyük paya sigara sahiptir.Sigara ve alkol kullanımının bırakılması sonucu diş eti kanserine yakalanma oranı büyük oranda azalmaktadır. Diş eti kanseri tedavisinde radyoterapi ve kemoterapi kullanılmaktadır. Her ne kadar tedavi edilebilir gibi gözükse de diş eti kanserinin oluşturacağı tahribat büyük ve ölüm riskini de içinde barındırmaktadır.

Diğer diş ve diş eti hastalıkları

Ağız hijyenini sağlayamayan, sigara kullanan ve stres altında olan bireyler başta olmak üzere genetik yatkınlığı bulunan ya da çevresel faktörlere bağlı olarak birçok diş ve diş sağlığı hastalığı görülebilir. Bu hastalıklar, diş etinin erimesi ve hatta kemik erimesine kadar ciddi boyutlara varabilmektedir. Sadece dış faktörler diş ve diş eti hastalığına sebep olmamakla birlikte, diş ve diş eti hastalıkları da birçok hastalığa daha neden olabilir.

Diş ve diş eti hastalıkları tanısı nasıl konulur?

Kendiliğinden veya fırçalama sırasında kanama olmayan, açık pembe renkli, diş eti şişmesi olmayan sağlıklı ağız yapısı, yerini tam tersi durumlara bıraktığında ağız ve diş sağlığı uzmanlarına ve diş hekimlerine kontrolü yaptırılmalıdır. Kendinizde gözlemlediğiniz diş eti şişmesi hangi hastalığın belirtisidir ya da diş eti kanaması hangi hastalığın belirtisidir gibi konularda bilgi sahibi değilseniz veya bunlar gibi sorunlar yaşıyorsanız yine ağız ve diş sağlığı uzmanlarına başvurunuz.

Diş ve diş eti hastalıkları tedavisi nasıl yapılır?

Diş ve diş eti hastalığı tedavisinde, hastalığın durumuna göre farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Tedavinin ilk adımında diş hekimi tarafından diş üzerindeki plaklar uzaklaştırılır. Eğer hastalığın çeşidine göre farklı tedavi yöntemleri uygulanması gerekiyorsa hekiminizle birlikte tedaviye başlanır. Periodontal hastalıklardan birine sahipseniz veya sadece ağız ve diş sağlığınıza dikkat etmek istiyorsanız günde 2 kez diş fırçalama, diş ipi ve ağız gargarası kullanımı hakkında hekiminizden bilgi alabilir ve düzenli kullanım sonucu iyileşme sağlayabilirsiniz. Diş eti hastalıkları için gargara kullanımı tavsiye edilmekle birlikte başlangıç için en etkili adımlardan biridir. Siz de diş ve diş eti hastalıkları ile ilgili sorun yaşıyorsanız veya doğru ağız bakımı için bilgi almak istiyorsanız hekiminize başvurunuz. 

* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.