Çocukluktan beri dişlerin her yemekten sonra ya da günde en az 2 kez fırçalanması gerektiği bilinir; fakat sadece dişleri düzenli fırçalamak ağız ve diş sağlığı için yeterli olmaz. Kullanılan diş macunu gibi diş fırçasının da kaliteli, kişiye uygun ve temiz olması gerekir. Doğru diş fırçası seçiminden sonra dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, diş fırçası hijyenini sağlamaktır. Bunun yolu ise düzenli aralıklarla ya da gerekli durumlarda diş fırçasının değiştirilmesidir. Diş fırçası ve ne sıklıkla değiştirilmesi gerektiği hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz yazımızı takip edin.
Diş Sağlığı Neden Önemlidir?
Ağız sağlığının korunması diş çürümesi gibi diş hastalıklarının ve diş eti hastalıklarının önlenmesinde önemli rol oynar. Ağız ve diş sağlığının korunamadığı durumlarda sadece diş ve diş eti hastalıkları oluşmaz. Böyle bir durumda ağız içerisinde bakteri üremesi olur. Bu da ağız hijyenini bozarak enfeksiyonlara zemin hazırlar. Aynı zamanda sindirimin başladığı yer olan ağız sağlığının bozulması, sindirim sistemi sorunlarına neden olabilir. Ağız sağlığının korunmasının temel yolu dişlerin her gün düzenli şekilde en az iki dakika ve iki kez fırçalanmasıdır. Bu noktada kullanılan diş fırçası ve diş macunu hijyen sağlanması için önem taşır.
Diş Fırçası Seçimi
Ağız ve diş sağlığını sürdürmek göz önünde bulundurulması gereken noktalardan bir tanesi de diş fırçası seçimidir. Genellikle diş fırçası seçimi göz ardı edilse de maksimum hijyen için diş fırçası özelliklerine de dikkat edilmesi gerekir. Fırça seçilirken göz önünde bulundurulması gereken bazı noktalar bulunur. Bunlardan ilki fırça başlığının boyutudur. Çocukların kullandıkları diş fırçası ile yetişkinlerin diş fırçaları aynı olmadığı gibi yetişkinler arasında da farklılık gözlenebilir. Doğru boyutta bir diş fırçası seçimi tüm yüzeylere kolaylıkla ulaşılmasını sağlar. Fırça seçerken dikkat edilecek diğer nokta ise fırçanın kılıdır. Diş fırçası kılları yumuşak, orta ve sert olarak üç sertlikte üretilir. Fırça kılı seçilirken kişinin dişlerini ne kadar bastırarak fırçaladığı, diş etlerinin hassaslığı gibi noktalar göz önünde bulundurulmalıdır. Çok sert fırçaların seçimi diş minesine zarar verebilir. Genellikle pek önemsenmese de fırçanın sapı da önemlidir. Kişinin dar bir ağzı varsa daha geniş saplı bir fırça seçmesi önerilir ki fırçanın hareket ettirilemediği yerlere fırçanın genişliği ulaşabilsin. Bir diğer seçenek de elektronik diş fırçalarıdır. Bu fırçaları kullanmaya başlamadan önce diş hekimine danışmakta yarar var; çünkü bazı durumlarda kullanımı kişi için uygun olmayabilir.
Diş Fırçası Neden Değiştirilmelidir?
Diş fırçasının düzenli aralıklarla değiştirilmesi ağız sağlığı için önem taşır. Ağız içinde yaşayan bakteriler, yiyeceklerin sindirimini başlatmak amacıyla ağız florasının doğal bir parçası olarak orada bulunsalar da dişlere ve diş etlerine zarar verebilir. Fırçalama ile bu bakteriler ağızdan uzaklaştırılsa da bir süre sonra diş fırçası kıllarının arasında birikmeye başlar ve aynı fırçanın uzun süre kullanımı bakterilerin ağıza tekrar bulaşmasına neden olur. Enfeksiyonlara zemin hazırlayan diğer durum ise hastayken kullanılan fırçanın iyileşme sonrası kullanılmaya devam edilmesidir. Bu nedenle hastalığın iyileşmesi ile birlikte mutlaka fırça da değiştirilmelidir.
Diş fırçasının değiştirilmesi için diğer bir neden ise kıllarının zaman içerisinde yıpranmasıdır. Yıpranan ve hasar gören kıllar nedeniyle fırça dişlerin tamamına ulaşamaz ve temizleme düzgün gerçekleştirilemez. Aynı zamanda aşınan kılların yön değişikliği de diş etlerine ve diş minesine zarar verilmesine neden olabilir. Diş fırçasının görünümünde dışarıdan bakıldığında bir aşınma görünmemesi ya da bakımının iyi yapılması ömür boyu kullanım sağlamaz. Mutlaka en geç her 4 ayda bir diş fırçası değiştirilmelidir. Diş fırçasının maksimum 4 ayda bir değiştirilmesi gerekse de genellikle bu süre daha kısa olur. Bununla birlikte diş fırçasının bakımını doğru şekilde yaparak bu süre 4 aya çıkarılabilir. Bunun için yapılabilecekler şunlardır:
- Her fırçalamadan sonra fırça iyice durulanarak diş macunu, tükürük ve bakteri kalıntıları fırçadan temizlenmelidir.
- Fırça kurumadan kapalı bir kaba konulmamalıdır; çünkü ıslak bir yüzeyde nem nedeniyle çeşitli mikroorganizmalar üreyebilir.
- Fırça, bulaş olmaması için başka eşyalarla temas halinde bulunmamalıdır.
- Kişinin ağız ve dişlerine uygun kılları olan bir fırça seçilmelidir. Kıllar, gereğinden sert olursa fırçanın ömrü kısalır.
- Diş Fırçası, klozetten uzak bir noktada bulunmalıdır. Böylece sifon nedeniyle etrafa saçılan partiküllerin diş fırçasına bulaşması engellenmiş olur.
- Kesinlikle birden fazla kişi aynı fırçayı kullanmamalıdır.
Diş Fırçası Ne Sıklıkla Değiştirilmelidir?
Diş fırçalamak; diş eti rahatsızlıkları, diş çürümesi ve ağız kokusu gibi problemleri önlemek için uygulanan günlük bir rutindir. Kullanılan diş fırçasının düzenli aralıklarla değiştirilmemesi çeşitli sağlık sorunlarına neden olur. Genel görüş diş fırçalarının 3-4 ayda bir değişmesi şeklinde olsa da bazı etkenler bu sürenin kısalmasına neden olabilir. Bu süreç özellikle çocuklarda bu süre daha kısadır. Çocukların diş fırçalarını kemirmeleri gibi nedenler, fırçanın daha kısa sürede değiştirilmesini gerektirir. Yaşlarının büyümesi de daha büyük bir fırçaya geçmelerini gerektirebilir. Diş fırçası değiştirmek için diğer neden ise fırça kılları arasında zaman içerisinde biriken bakterilerdir. Zaman içerisinde biriken bakteriler, kişinin ağız ortamı ile tekrar buluşarak bakterilerin daha da çoğalmasına neden olabilir. Bu nedenle soğuk algınlığı gibi hastalıklar sırasında kullanılan diş fırçaları da günü gelmeden mutlaka değiştirilmelidir. Aynı zamanda diş fırçalarının değiştirilmesi için bir neden de kılların aşınmasıdır. Günde 2 kez diş fırçalayan birisi ile günde sadece 1 kez diş fırçalayan bir kişinin fırçası aynı sürede aşınmaz. Bu nedenle kılların aşınması halinde fırçanın erkenden değiştirilmesi gerekebilir.
Diş fırçalarıyla ilgili merak edilen diğer bir konu ise elektrikli diş fırçalarının başlık değişim süreleridir. Elektrikli diş fırçalarının kılları daha kısadır. Bu nedenle başlıkları normal diş fırçalarından daha önce aşınabilir ve 3 ay gibi bir sürede değiştirilmeleri gerekebilir. Her iki diş fırçası şekli için de ortalama süreler bulunsa da bu süreler kişinin kullanım sıklığı ve şekline göre değişir; fakat değişim için 4 aydan fazla beklememek gerekir.
Uzun Süre Aynı Diş Fırçasını Kullanmanın Zararları
Diş fırçaları her kullanımdan sonra maruz kaldığı diş macunu ve dişler nedeniyle zayıflar ve aşınır. Uzun süre kullanımda bu aşınma fırça kıllarının dışarıya kıvrılmasına neden olabilir ve bu şekilde kullanılmaya devam edilen fırçalar diş etleri ya da diş minesine zarar vermeye başlayabilir. Aynı zamanda işlevini doğru şekilde yerine getiremeyen bu fırçalar, ağız sağlığını korumaya yeterli seviyede yardımcı olmaz. İyi temizlemeyen ya da uzun süre bakteri maruziyeti bulunan bir diş fırçasını kullanmak ağız içindeki bakterilerin artmasına neden olarak diş çürümelerine zemin hazırlar. Ek olarak bakterilerin ağız içinde yayılmasına ve kötü koku oluşmasına yol açabilir. Sağlıklı olmayan bir diş fırçası kullanımının bir diğer sonucu ise diş plakları oluşumudur. Plakların oluşumu zaman içerisinde dişlerin zarar görmesine de neden olur. Diş fırçasının değiştirilmemesi nedeniyle oluşabilecek ağız ve diş sağlığı sorunları şunlardır:
- Diş çürümesi
- Plak ve diş taşı oluşumu
- Diş eti kanaması
- Enfeksiyonlar
- Mantar oluşumu
- Kötü ağız hijyeni
Temel bakım uygulamalarından biri olan diş fırçalamak, doğru ürünler ile gerçekleştirildiğinde ağız ve diş sağlığı problemleri olabildiğince azalır. Ağız ve diş sağlığınız ile ilgili şüpheleriniz varsa size en yakın sağlık merkezine başvurarak kontrollerinizi yaptırabilirsiniz.
* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.