Diş çürüğü, ağız içinde bulunan bakteri ve mikroorganizmaların, diş yüzeyine tutunarak madde kaybına sebep olmasıdır. Dişler üzerine yerleşen bakteri plaklarının, besin atıklarında bulunan karbonhidrat enzimiyle asit oluşur ve çürük boşluğu meydana gelir. Bu alan bakteri istilasına zemin hazırlar. Diş çürükleri tedavi edilmezse daha ciddi sorunlar oluşabilir. Günümüzde ağız ve diş sağlığı denince en çok karşılaşılan problemlerden biri olan çürük diş durumu, en çok dişlerin iyi ve yeterli temizlenmesinden kaynaklanır. Beslenme sonrası, yiyecek ve içecek artıkları temizlenmezse bakteri oluşumu kaçınılmaz olur ve beraberinde çürüğe sebebiyet verir. Diş fırçalamayla uzaklaştırılması güç, dişe yapışan şekerli gıdalar ve asitli içeceklerin de çok fazla tüketilmesi diş çürüğünü oluşturur. Yazımızın devamında değineceğimiz maddelerde, diş çürüğü sebeplerini, tedavi yöntemlerini ve çürük dişe ne iyi gelir? sorusunun cevaplarını bulabilir ve öğrenebilirsiniz.
Diş Çürüğü Belirtileri Nelerdir ?
Diş çürüğü belirtileri, bulunduğu konuma göre değişebilir. Bazen hiç belirti vermeyerek zaman içinde çürük oluşur. Bazı hastalarda genetik yatkınlık söz konusu olduğu için çürüğün son evresine geldiğinde dahi hiç belirti vermeyebilir. Çürük olduğunun farkında olmayan hastalar diş hekime başvurmadıkları için tedavi yöntemleri zorlaşabilir hatta bazen diş kayıplarına varan sonuçlar ortaya çıkabilir. Diş çürükleri bazı belirtiler verir. Bunlardan en yaygın olan belirtiler ise şöyledir:
- Diş hassasiyeti. Soğuk, sıcak, tatlı vb. gıdaları yerken ki ağrı
- Besinleri, çiğneme ve ısırma şeklinde yerken ağrı duyulması
- Diş yüzeyindeki beyaz, siyah veya kahverengi lekeler
- Dişte görünür şekilde olan delikler veya çukurlar olması
- Gerekli ağız ve diş bakımının yapılmasına rağmen olan kronikleşmiş ağız kokusu
Diş Çürüğü Neden Olur ?
Diş çürüklerinin en temel sebebi diş fırçalama alışkanlığının olmamasıdır. Her beslenme sonrası fırçalanması gereken dişler, ihmal edildiğinde, zamanla çürükler oluşur. Ancak tek sebep diş fırçalamama değildir. Yanlış beslenme alışkanlıkları, diş bakım rutinlerini yapmayı ihmal etme, yeterince florür almama, yoğun sigara ve kafein tüketimi, reflü hastalığı, ağız kuruluğu diş çürüğüne neden olur. Bunlara ek olarak görülme olasılığı diğer sebeplere göre az olsa da, sık sık gebe kalmak da, çürüğe sebep olan başka bir nedendir.
Çürük Diş Tedavisi
Hastaların, evde diş çürüğü başlangıcı olduğunu fark ettiklerinde, çürük diş tedavisi için doktora başvurmaları genellikle uzun sürmez. Erken farkedilen diş çürükleri, basit tedavilerle durdurulabilirken oluşmuş çürüklerin tedavileri daha uzun sürebilir. Çürükler dişte bazı belli yerlerde daha çok görülür. Bunlar ön diş çürüğü ve arka diş çürükleri olabilir. Ön dişlerde çürük oluşumu, gülümsediğimizde görülen ön kesici dişler olduğu için görsel açıdan rahatsız edicidir. Buradaki çürükler diş, hekim tarafından özel aletlerle kazınır ve gerekli dolgu malzemesi ile kaplanarak estetik görünüm kazandırılır. Arka diş çürüğü ise kök diş denilen çiğnemeye yarayan dişlerdir. Buradaki dişlerin tedavisi daha zor ve uzun sürebilir. Hafif durumlarda diş yüzeyindeki lekelenmeler çürüğe dönüşmeden, diş çürüğü temizleme florür uygulamasıyla diş minesi tedavi edilir. Ancak çürük biraz daha ilerlemişse en çok uygulanan yöntem dolgu uygulamasıdır. Bu tedavilerin yetersiz kaldığı hastalarda ileri diş tedavisi yöntemlerine başvurulur. Çürük diş tedavisinde en çok uygulanan yöntemler, diş çürüğü nasıl geçer ve diş çürükleri nasıl temizlenir soruları için cevaplar şöyledir:
- Diş dolgusu. Diş çürüklerini kazıyarak yapılan temizleme işleminin ardından, dolgu malzemesiyle çürük boşluğunun doldurulmasıdır.
- Taç ve diş kronu uygulaması. Temizlenen dişe taç ve diş kronu malzemesi yerleştirmesi
- Kanal tedavisi. Sinir ve damarlara kadar uzanan derin çürük yüzünden enfekte ve hasarlı durumdaki dişin pulpa kısmı çıkarılarak dolgu uygulanması işlemidir.
- Diş çekim kararı. Uygulanan önlemler ve klinik tedavilerin cevap vermediği, dişin iyileşmediği durumlarda hastanın doktor tarafından diş çekim kararı verilebilir.
Diş Çürüğünden Korunma Yolları Nelerdir ?
Diş çürüğünün oluşmaması için düzenli fırçalama dışında; diş ipi kullanımı, ağız gargarası kullanımı, şekerli ve karbonhidrat türevi besinlerden uzak durmak gibi yöntemlerde uygulanır. Bu yöntemlerin zamanında ve doğru ürünlerle yapılması sizi büyük oranda diş çürüklerinden koruyacaktır. Gece beslenmesinden kaçınmak, beslenme programına kalsiyum ve protein ağırlıklı besinlerden olan; sebze, et, balık, yumurta, süt, peynir, yoğurt gibi ürünler eklemek diş çürüklerinin önüne geçmede fayda sağlayacaktır.
Hamilelikte Diş Çürüğü Ağrısına Ne Yapılabilir ?
Hamilelik dönemiyle beraber kadınlarda ciddi fizyolojik değişimler olur. Genellikle gebelik başlangıcından itibaren vücutta vitamin mineral depolarının boşalmasıyla, özellikle kalsiyumdan yoksun kalan dişte; diş eti çekilmesi, diş hassasiyeti, diş çürükleri ve diş ağrısı olabilir. Bu durum erken doğum yada düşük tehdidine sebep olabileceği için, hamilelikte diş çürüğü ağrısı olduğunda evde bir müdahale yapmadan önce bir diş hekimine danışarak diş ağrısının kaynağı bulunmalı ve uygun bir tedaviye hekim tarafından başlanmalıdır.
Diş Ağrısında Alternatif Çözümler
Diş ağrısı, dişin içindeki veya çevresindeki ağrıdır. Genellikle dişler çürüdüğünde, kırıldığında yada dolgu düştüğünde ağrı olur. İlerlemiş çürüğe bağlı ise, dişte çürük sinirlere kadar ulaşmışsa, diş enfekte olup apse yapmış olabilir. Bu durumda, kişilerin çürük diş ağrısına ne iyi gelir sorularına, diş hekimine gitmek kaçınılmazdır. Diş tedavi edilmezse enfeksiyon diğer organlara yayılabilir ve ciddi sağlık sorunları oluşabilir. Diş hekimleri, şiddetli ağrılarda öncelikli olarak antibiyotik tedavisine başlarlar. Oradaki enfeksiyon iyileşince gerekli klinik müdahaleleri yaparlar. Ancak bazen küçük diş ağrıları evde tedavi edilebilecek durumda olabilir. Eczanelerde reçetesiz satılan bazı ağrı kesici ilaçlar en etkili yöntem olurken, diş ağrısında evde yapılabilecek alternatif çözüm yolları ve diş çürüğüne ne iyi gelir? maddelerini sıraladık.
- Karanfil yağı.Karanfil antiseptik özelliği olan bir maddedir ve çok eski bir doğal tedavi yöntemidir. Karanfil yağı pamuğun üstüne dökülür ve ağrılı dişin üstüne bastırılır. Bu işlem diş ağrısının azalmasına fayda sağlayacaktır.
- Nane yağı. Nane yağı doğal bir ağrı kesicidir ve yine pamuk yardımıyla dişe uygulanırsa ağrıda hafifleme olur. Ayrıca nane çayıyla yapılacak gargara da diş ağrısına iyi gelir.
- Sarımsak. Sarımsağın antimikrobiyal etkisinden dolayı, dişin üzerine dövülmüş sarımsak koymak, oradaki zararlı bakterileri öldürür ve ağrıyı dindirebilir.
- Vanilya ekstraktı. Vanilya özü antioksidan özelliğine sahip olduğu için, dişe sürmek oradaki ağrıya iyi gelecektir.
- Tuzlu, karbonatlı yada sirkeli suyla gargara yapmakta antiseptik etki sağlayacağından ağrıya en pratik çözüm olacaktır.
Dişler Fırçalandığı Halde Neden Çürür ?
Diş muayenelerinde hastaların hekimlere en çok sorduğu konulardan biri ‘’dişlerimi düzenli fırçaladığım halde neden çürük oluyor?’’ sorusudur. Dişte çürük başlangıcı olması için; bakteri, besin, zaman faktörlerinin bir araya gelmesi gerekir. Burada zamandan kasıt, besinlerdeki şekerli atıklar ne kadar çok diş yüzeyinde kalırsa diş minesinde aşınma olur ve sonrasında fırçalansa bile çürüğe zemin hazırlamış olur. Burada önemli olan düzenli fırçalama kadar, fırçalamaya kadar olan süre ve tekniktir. Dişler, günde en az 2 kere ve 2 dakikadan az olmayacak şekilde fırçalanmalı ve yemeklerden sonra beklemeden diş temizliği yapılmasıdır.
Ağız ve Diş Bakımı Hakkında 10 Temel Bakım Önerisi !
Türk Diş Hekimleri birliğinin yaptığı araştırmalara göre, Türkiye’de 2020 yılında hane başı ortalama 4.2 adet diş macunu satın alındığı ve kişi başına ise, yılda 1.1 diş macunu düşmektedir. Bu veriler göz önünde alındığında Türkiye’de ağız ve diş sağlığının çok önemsenmediği söyleyebiliriz. Ancak, siz bu yazıyı okuduğunuza göre ağız ve diş sağlığınıza önem veriyorsunuz demektir. Ağız ve diş sağlığı hakkında bilmeniz gereken bakım uygulamalarını sizin için derledik.
1- Dişlerin her gün, günde 2 kez, 2 dakika boyunca fırçalanması
2- Diş fırçasının yumuşak, küçük başlıklı seçilmesi ve en fazla 3 ayda bir yenilenmesi
3- Diş aralarının temizliği için arayüz fırçası kullanIlması
4- Diş macununun, triklosan ve SLS (sodyum lauril sülfat) gibi, yoğun köpürtücü ve kimyasal içeren markalardan tercih edilmesi
5- Fırçalama sonrası, ulaşılması güç yerlerin temizliği için ağız gargarası kullanımı
6- Dilin, günde 1 kez temizleme aparatı veya fırçası ile temizlenmesi
7- Düzenli diş ipi kullanımı
8- Yılda 2 defadan az olmayacak şekilde diş hekimi kontrolüne gidilmesi
9- Şekerli, karbonhidratlı gıdalardan ve asitli içeceklerden mümkün olduğunca uzak durulması
10- Diş fırçasının en fazla 3 ayda bir değiştirilmesi.
Sizde ağız ve diş sağlığınıza önem veriyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurabilir rutin kontrollerinizi yaptırıp, mevcut diş çürüklerinin ve diş ağrılarına medikal çözümler bulabilirsiniz.
* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.