Çocuklarda kanal tedavisi, diş çürüklerinin çok derine inmesi halinde yapılması gereken bir tedavidir. Diş çürüklerinin sebep olduğu ağrılar, çocuklarda beslenme reddi ve uyku bozukluklarına sebep olabilir. Bu sebele diş tedavilerinin ertelenmemesi, çocukların diş sağlığı kadar onların sağlıklı gelişimi için de önemli bir faktördür. Çocuklara küçük yaşlardan itibaren diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması ve düzenli diş kontrollerininin yaptırılması, hem mevcut diş problemlerinin gecikmeden tedavi edilmesini hem de ileriki yaşlarda olası diş problemlerinin önüne geçmede fayda sağlayabilir.
Çocuk Diş Hekimliği
Pedadonti (çocuk diş hekimliği) 0-13 yaş grubundaki çocukların sağlıklı diş gelişimi ve takibinin yapılmasını sağlayan ana bilim dalıdır. Pedodontinin en önemli görevlerinden biri süt dişlerinin düşme yaşına kadar sağlıklı ve fonksiyonel bir pozisyonda ağızda tutulmasını sağlamaktır. Süt dişlerinin vaktinden önce kaybedilmesi halk arasında yaygın olan ‘süt dişleri düşse de bir zararı olmaz’ inancı oldukça yanlış bir düşüncedir. Sanıldığının aksine süt dişlerinin vaktinden önce kaybı, daimi dişler için şekil bozukluğuna, etrafındaki dişlerin yanlış yapılanmasına, çiğneme bozukluklarına ve estetik olarak da kötü görüntülere sebep olabilir. Pedadontisler bebek, çocuk ve gençlerin koruyucu ve tedavi edici diş uygulamalarını gerçekleştiren sağlık profesyonelleridir. Pedadontislerin yaptığı bazı uygulamalar ise şunlardır:
- Sağlıklı ağız ve diş sağlığı için bakım önerilerinde bulunmak,
- Diş çürüklerine sebep olabilecek gıdalardan uzak durmalarını sağlamak(şekerli, asitli besinler gibi)
- Koruyucu diş tedavileri yapmak (florür ve fissür uygulamaları, yer tutucular vb.),
- Kötü ağız alışkanlıklarını bıraktırmak (tırnak yeme, parmak-emzik emme, dudak ısırma vb.),
- Kanal tedavileri ve amputasyon gibi endodontik tedavileri uygulamak,
- Diş dolguları,
- Çocuk protezleri,
- Diş çekimi.
Çocuklarda Kanal Tedavisi Nedir?
Çocuklarda kanal tedavisi öncesinde diş çürüğüne neden olan etkenlerin belirlenip ortadan kaldırması, daha sonra görülebilecek olası çürüklerin önüne geçebilir. Bunlar dişlerin düzenli fırçalanmaması, bakım yetersizliği veya yanlış beslenme alışkanları olabilir. Çürük oluştuktan sonra dişte doku kaybı varsa öncelikli olarak dolgu uygulamalarına başvurulabilir. Ancak dişteki çürük çok derinlere kadar ilerlemişse ve apse denilen enfeksiyon durumu varsa kanal tedavisi kaçınılmaz olabilir. Alttan gelen kalıcı dişler üstteki süt dişlerini bir rehber olarak görür ve sağlıklı bir diş devamı için süt dişlerine yapılacak tedaviler oldukça önemlidir. Kanal tedavisi, çocuk diş hekimlerinin özellikle ilgilendiği konuların başında gelen süt dişlerini korumak için başvurulan yöntemlerden biridir.
Çocuklarda Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kanal tedavisinin amacı süt dişlerin altından daimi diş gelene kadar süt dişinin sağlıklı kalmasının sağlanmasıdır. Süt dişlerinin yapısı daha hassastır ve diş minesi de daimi dişlere oranla daha incedir. Bu nedenle çürük riski daha yüksektir. Çocuklardaki derin çürüklerde özellikle apse oluşumdan sonra süt dişlerinin yapısı gereği sinir hücreleri ölmüş olabilir. Ölü sinire müdahale ederken de anestezi uygulamalarına gerek kalmadan tedavi yapılabilir. Böylece kanal tedavisinin çocuklar için kolaylaşması sağlanabilir. Ölü sinir dişten alındıktan sonra bölgeye bir ilaç konur ve üstüne dolgu yapılabilir. Bu uygulamayla kalıcı dişler gelene kadar süt dişleri korunmuş olur. Çocuklarda kanal tedavisi genellikle lokal uyuşturucu yöntemleriyle diş çürüklerine neden olan ve kanal içerisine yerleşmiş enfeksiyonun temizlenip süt dişinin yapısına uygun bir madde ile doldurulmasıyla yapılabilir. Çocuklardaki kanal tedavileri gerekli durumlarda sedasyon ve genel anestezi yöntemleriyle de uygulanabilir.
Çocuk Hastalarda Sedasyon ve Anestezi İle Diş Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diş tedavileri özellikle küçük yaştaki çocuklar için korkutucu olabilir. Bu da yapılacak tedavileri zorlaştıran bir durumdur. Böyle durumlarda kooperasyonun(doktor hasta iletişimi) kurulması sağlanamayabilir. Bu sebeple çocuk hastalarda bazı sedasyon ve anestezi uygulamalarına başvurulabilir. Sedasyon uygulaması, yarı uyku halidir ve işlem sonrasında etkisini kaybettiği için konforlu bir uygulamadır. Genellikle azot protoksit denilen ve halk arasında gülme gazı olarak bilinen bir havanın verilmesiyle yapılır. Genel anestezi yöntemiyle diş tedavisi ise tam uyku halidir ve hastanede ameliyat ortamında uygulanır. Anestezi uygulamalarından önce çocuk hasta, anestezi uzmanı tarafından kontrol edilir ve anestezi için onay alınır. Çocukların diş tedavilerinde uygulanan genel anestezi, yalnızca zorunluluk halinde tercih edilebilir. Diş tedavilerinde uygulanan sedasyon ve anestezi uygulamaları, birden çok tedavinin aynı anda ve tek seferde yapılmasını, diş doktoru korkusunun travmatik bir hal almamasını sağlayabilir.
Süt Dişleri Neden Önemlidir?
Süt dişleri çocukların konuşması ve yemek yemesi için önemli olduğu kadar daimi dişlerin yerini korumada da önemli bir görev üstlenir. Süt dişleri ortalama 6 aylıkken çıkar ve toplamda 20 süt dişi 2-2.5 yaşına kadar tamamlanır. Süt dişlerinin yerine çıkacak olan daimi dişler 6 yaşında gelmeye başlar ve bu son süt dişi ise 12-13 yaşına kadar kalabilir. Bu sebeple süt dişlerinin sağlıklı olması çocukların kalıcı dişleri gelen kadarki süreç için önem taşır. Süt dişlerindeki herhangi bir problem tedavi edilmezse bu durum daimi dişlerin oluşumunda olumsuz etki yaratabilir. Süt dişleri daimi diş gelene kadar doğal yer tutucu görevi gördüğü için sağlıklı olması oldukça önemlidir.
Süt Dişlerine Hangi Durumlarda Kanal Tedavisi Yapılır?
Süt dişlerindeki çürüklere erken dönemlerde müdahale edilmediği durumlarda kanal tedavileri gerekli bir hal alabilir. Süt dişleri büyüme ve gelişme döneminde önemli rol oynadığı için düşme dönemine kadar ağızda kalması önemlidir. Yapılan kontrollerde çocuk diş hekimi, kanal tedavisi kararı vermişse bunun ertelenmeden yapılması sağlıklı diş sürümü için gereklidir. Çocuklarda kanal tedavisi genellikle ilerlemiş çürüklerde, dolgu yapılacak seviyenin geçmesi halinde ve diş çekiminden bir adım önceki dönemlerde başvurabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
1-Çocuğumu diş hekimi kontrolüne ne zaman götürmeliyim?
Çocukların ilk dişi çıktığı 6. aydan itibaren çocuk diş hekimine götürülmeleri sağlıklı diş gelişimi için önemlidir. Böylece dişlerin takibi kadar koruyucu yöntemler hakkında da bilgi sahibi olunabilir.
2-Çocuğum diş tedavisinden korkuyor. Bu konuda ne yapmalıyım?
Çocukların diş tedavilerinden önce, ebeveynlerin onları rahatlatmaya yönelik konuşmalar yapması gerekebilir. Ayrıca anne babaların çocuklarıyla birlikte diş ve doktorlarla ilgili oyunlar oynaması da onları rahatlatabilir. Bunların dışında diş hekiminin ilgisi ve çocuğa yaklaşımı da bu konuda fayda sağlayan bir diğer etmendir.
3-Süt dişlerine uygulanan kanal tedavisi alttaki dişleri etkiler mi?
Hayır etkilemez. Süt dişine uygulanan kanal tedavisi sadece süt dişlerinin sınırları arasındadır.
4-Çocuğum düşerse ve süt dişi yerinden tamamen çıkarsa ne yapmalıyım?
Böyle durumlarda tamamen çıkan diş, steril bir gazlı beze veya sütün içinde muhafaza edilerek en kısa zamanda bir çocuk diş hekimine başvurulmalıdır.
5-Çocuklarda diş temizliği nasıl yapılır?
Çocuklar için özel içeriğe sahip ve uygun yaş aralığında olan diş macunu ve diş fırçasıyla günde en az 2 kez dişlerin fırçalanması sağlanmalıdır. Bunun dışında 2-2.5 yaşından itibaren diş ipi kullanımı fark edilmeyen arayüz çürüklerinin de önüne geçebilir.
6-Çocuklarda kanal tedavi hangi yaştan itibaren yapılır?
Çocuklarda kanal tedavileri, kendilerini ifade edebildikleri ve dişçi koltuğuna oturabilecek durumda oldukları 2.5-3 yaşlarında yaptırılabilir. Ancak bu yaştan küçük çocuklarda zorunluluk halinde sedasyon ve anestezi yöntemleri kullanılarak da kanal tedavileri yapılabilir.
7-Süt dişine kanal yapılırken kullanılan malzemeler çocuk için zararlı değil midir?
Çocuklarda yapılan kanal tedavilerinde kullanılan dolgu malzemeleri sağlığa zararlı değildir. Dolgu malzemeleri doku dostudur ve kemik yapısındaki minerallerden elde edilir.
Çocuklarda yemek yerken başlayan ağrılar onların günlük yaşamını olumsuz etkileyecek hale getirebilir. Böyle durumlarda çocuklarınızı mutlaka çocuk diş hekimine götürerek gerekli kontrollerin yapılması gerekir. Siz de en kısa zamanda bir sağlık kuruluşundan randevu alarak çocuğunuzun diş kontrollerini yaptırmayı ihmal etmeyin.
* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.