Çocuklarda Diş Hastalıkları ve Tedavisi

Çocuklarda diş hastalıklarını araştıran bölüm pedodonti olarak geçmektedir. Bu bölümde çalışan uzman diş hekimlerine ise pedodontist denilir. Çocuklarda diş hastalıklarının araştırılması ve erken müdahalesi önemlidir. Diş çürüklerinin ve diş hastalıklarının ilerlemesi diş kayıplarına yol açabileceği için erken yaşta çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalıdır. Ebeveynlerin bu konuda rol model olması çocukların bu alışkanlığı daha kolay kazanmalarını sağlar. Ayrıca diş çürükleri yapılan beslenme hataları nedeniyle de olabilmektedir.

Çocuklarda Diş Hastalıkları Nedir?

Diş hastalıkları yalnızca yetişkinlerde değil çocuklarda da görülebilir. Diş çürükleri ve diş eti problemleri bu hastalıklar arasındadır. Çocuklardaki diş problemleri birçok nedene bağlı olarak gelişebilir. Aynı zamanda döneme ve yaşa bağlı olarak bazı diş problemlerinin yaşanma riski artabilir. Diş hastalıklarıyla mücadelede en çok fark yaratan şey diş hijyeni ve diş kontrollerinin düzenli yapılmasıdır.

Çocuklarda Diş Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda çürük diş her zaman ağrı yoluyla kendini belli etmeyebilir. Yavaş seyirli olabilir. Bu nedenle çocuğunuzun dişlerini ara sıra kontrol etmekte yarar vardır. Diş hastalıklarının belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Diş yüzeyinde koyu leke
• Huysuzluk
• Soğuk veya sıcak içeceklere duyarlılık
• Ağızda şişlik
• Yemek yemekten kaçınma
• Uyuma hali
• Sık ağlama
• Dişte ağrı/sızı
• Diş etinde ağrı/sızı
• Diş yüzeyinde beyaz leke
• Kalıcı dişlerde sallanma
• Eğer çocuğunuzda bu tip şikayetler fark ediyorsanız bir çocuk diş hekiminden randevu almayı ihmal etmeyin.

Çocuklarda Diş Hastalıkları Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda diş hastalıkları birçok nedene bağlı olarak gelişebilir. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:

• Çocuklarda ve bebeklerde ağız bakımının ihmal edilmesi
• Karbonhidrat (şeker, tatlı vb.) ağırlıklı beslenme
• Yanlış ağız ve diş bakımı
• Uzun süre biberon kullanımı
• Hijyen problemleri
• Genetik yatkınlık
• Vitamin veya mineral eksiklikleri

Çocuklarda Diş Hastalıkları Çeşitleri Nelerdir?

Çocuklarda görülen diş hastalıkları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Biberon Çürüğü (Biberon Sendromu): Bebeklerde çok uzun süre biberon kullanımı, meyve suyu veya süt gibi içeceklerin biberonla verilmesi gibi nedener diş çürüklerine neden olabilir. Şekerli besinlerin uzun süre ağızda kalması da diş çürüklerine zemin hazırlar.

Parmak Emme: Bebeklerde emme davranışı normaldir ve olması gerekir. Ancak bu davranışın 5 yaşından sonra hala devam ediyor olması kalıcı dişlerin çıkmaya başlaması ile birlikte ciddi diş problemlerine neden olabilir. Bu durum diş çarpıklıklarının oluşmasına, telaffuzun bozulmasına, diş hizasının bozulmasına yol açabilir.

Diş Çürükleri: Çocuklarda en yaygın görülen diş hastalığı çürüklerdir. Özellikle süt dişlerinde meydana gelen çürüklerin, geçici dişler olması sebebiyle ciddiye alınmaması yanlıştır. Dişlerde meydana gelebilen plaklarda birçok mikroorganizma yaşar. Bu mikroplar diş minesini yiyerek oluşturur, böylece diş çürükleri oluşur.

Erken Diş Kaybı: Çocuklarda dişlerin çürümesi veya yaralanması sonucu süt dişlerinin erkenden kaybı söz konusu olabilir. Sorun yaratabilecek olan durum kalıcı dişlerin çıkmadan önce süt dişlerin kaybedilmesidir. Bu durumda dişlerin yerleri kayabilir bu da çarpık dişlere ve çiğneme sorunlarına neden olur.

Diş Eti Hastalıkları: Çocuklarda diş eti hastalıkları da görülebilmektedir. Yaygın olarak görülen diş eti problemlerinden biri de yeterli hijyenin sağlanmaması sonucu meydana gelen diş eti iltihabıdır. Diş etinde şişlik, ödem ve ağrı ile kendini gösterebilir.

Çocuklarda Diş Hastalıkları Tanısı

Çocuklarda görülen diş hastalıklarının tanısı için genellikle diş muayenesi yapılmaktadır. Bu muayene ile dişlerin kontrolden geçmesi sağlanır. Hekim tarafından istenirse yapılacak olan tedaviyi daha net planlamak veya gözle görülemeyen diş hastalıklarının tanısını koyabilmek için diş röntgeni de kullanılabilir.

Çocuklarda Diş Hastalıklarının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

• Bebeklerde biberon çürüklerini önlemek için özellikle şeker içeren bal, meyve suyu gibi besinler biberonla verilmemelidir. Çocuk 1 yaşına gelene kadar bardakla içme alışkanlığı kazandırılmalıdır.

• Çocukların parmak emme davranışı bebeklik dönemi geçmesine rağmen görülmeye devam ediyorsa altta yatan neden sorgulanmalıdır. Çocuğunuzun hangi durumlarda parmak emme davranışına daha çok yöneldiğini tespit edebilirsiniz. Azarlama veya cezalandırma problemi çözmek için doğru adımlar değildir. Bunun yerine problemin asıl kaynağını tespit etmek için bir uzmandan yardım alın. Ayrıca parmak emmeyi daha keyifsiz hale getirecek diş aletlerini de kullanabilirsiniz.
• Diş için yer tutucuların kullanılması zamanından önce kaybedilen dişlerin yerini doldurarak diş kayması engeller.
• Diş çürüklerinin tedavisinde diş hekimi çürüğün meydana getirdiği hasar doğrultusunda diş hekimi doğru tedavi planını yapacaktır. Dişlerdeki çürüğün erken fark edilip dişin kurtarılması önemlidir. Diş dolgusu, diş çürüklerinde öncelikli olarak tercih edilse de çürüğün ilerlemesi durumunda dişin çekilmesi gerekebilir.

Çocuklarda Diş Çürümesi Ne Kadar Sürer?

Çocuklarda diş çürümesi kısa sürede kendini belli edebilir. Ancak dişin görünmeyen bir yüzeyinde oluşan çürüğün fark edilmesi daha uzun sürebilir. Diş çürüklerinin daha kısa sürede fark edilmesi için düzenli aralıklarla diş muayenesine gitmek önem arz etmektedir. Erken müdahale edilen diş çürüğü, yapılacak olan müdahale ile diş kayıplarının yaşanmasına engel olabilir.

Çocuklarda Diş Hastalıklarında Nelere Dikkat Edilir? Doğru Ağız Bakımı:

Çocuklarda doğru diş ve ağız bakımını sağlamak diş sağlığını korur. Aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:

• Öncelikle çocuklara diş fırçalama alışkanlığı edindirmek, sağlıklı bir diş yapısı için önemlidir. Günde en az 2 kere florür içeren bir diş macunu ile 2 dakika boyunca doğru diş fırçalama tekniği kullanılarak dişler fırçalanmalıdır.

• Plakların ve besin kalıntılarının tam olarak temizlenmesi için her zaman sadece fırçalama yeterli değildir. Dişler, ebeveynler yardımıyla diş ipi kullanılarak düzenli olarak temizlenmelidir.
• Çocuğun dişleri ilk çıkmaya başladığı andan itibaren (genellikle süt dişleri 6. ay civarında) diş hekimine düzenli olarak gidilmeye başlanmalıdır.

Çocuklarda Diş Çürükleri ve Beslenme

Çocuklarda diş çürüklerini önlemek için çocuğun diyetine de dikkat edilmelidir. Şeker, hazır meyve suları, paketli gıdalar gibi karbonhidrat içeriği yüksek olan besinler dişlerde meydana gelen çürükleri arttırmaktadır. Çocuğunuzun beslenme düzenini doğru planlamak için bir diyetisyenden destek alabilirsiniz.

Bebeklerde Diş Çıkarma

Bebeklerde diş çıkarma 4 ila 7. aylar arasında süt dişlerinin çıkması ile başlar ve 3 yaşına kadar dişler tamamlanmış olur. Tam net olmamakla birlikte bebeklerde ilk 11 ayda 4 diş; 15 aya kadar 8 diş; 19 aya kadar 12 diş; 23 ayda 16 diş bulunur. Dişlerin çıkışı bazen gecikebilir. Genellikle endişelenecek bir durum yoktur ancak kontrol amaçlı bir pedodontiste görünebilirsiniz. Bebeğin diş çıkarma sürecinde temiz bir nemli gazlı bezle diş etlerine masaj yapmak, diş çıkarma halkası kullanmak bebeği rahatlatacaktır. Çocuğun azı dişleri ne zaman çıkar? Bunun zamanını tam olarak belirlemek mümkün değildir. Süt dişleri çıkmaya başladıktan sonra azı dişleri de çıkmaya başlayacaktır.

Bebeklerde Diş Çürümesi

Bebeklerde diş çürümesi özellikle biberonun uzun süre kullanımı ve bebeklerin şekerli besinleri sık tüketmesinden kaynaklanmaktadır. Bebeklerde diş tedavisi 6. aydan itibaren dişlerin çıkmaya başlaması ile başlamalıdır. Çocuklarda diş fırçasının önemi bebeklik döneminde kazandırılmalıdır. Bu nedenle çocuklarda diş çürümesini önlemek ve kalıcı bir diş fırçalama alışkanlığı edindirmek için daha dişlerin çıkmaya başladığı ilk günden diş bakımına başlamak gerekir.

Çocuklarda Diş Çekme

Çocuğun sallanan dişi nasıl çekilir sorusunun cevabını ADA’nın (Amerikan Diş Derneği) verdiği talimatlar üzerinden açıklamak mümkündür. Buna göre;

• Sallanan süt dişlerini çocuklar kendileri dilleri yardımıyla dişlerini oynatarak çıkarabilir. Ancak çocuğunuzun kirli ellerle dişlerine dokunmalarına izin vermeyin çünkü ellerdeki zararlı mikroorganizmalar dişlerde enfeksiyona yol açabilir.
• Eğer çocuğunuz bu işlem için sizden yardım isterse temiz bir peçete veya gazlı bez yardımıyla süt dişi döndürerek çıkarılabilir.
• Çocuğunuzun dişlerine dokunulmasını istememesi halinde onu zorlamayın. Süt dişleri belli bir süre sonra kendiliğinden düşecektir.

7 yaşındaki çocuğun azı dişi çekilir mi, azı dişleri veya kalıcı dişler evde çekilir mi soruları şu şekilde yanıtlanabilir:

• Azı dişleri ve kalıcı dişlerini çekmek için ev ortamı uygun olmayabilir.
• Bu dişlerin çekimi için çocuk diş hekiminden randevu alınmalıdır.

Çocuğun kalıcı dişlerinin sallanması durumunda mutlaka bir diş hekimine gösterilmelidir. Bu dişlerin sallanması altta yatan farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenler arasında diş eti problemleri önde gelmektedir. Çocuğunuzun en az altı ayda bir düzenli olarak diş hekimine götürmeyi, kontrollerini yaptırmayı ihmal etmeyin.

* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.