Aparey Nedir?

Aparey, ortodontik tel tedavisi uygulamaları sırasında dişlerdeki çarpıklığı düzeltmek için kullanılan, sabit veya takılıp çıkarılabilen çeşitleri olan plaklardır. Metal, akrilik, plastik gibi çeşitli malzemelerden üretilebilir. Ağızda sabit olarak uzun süreli duran aparey tipleri yetişkinlerde, hareketli olarak hasta tarafından çıkarılabilen tipler ise çocuklarda kullanılabilir. Standart boyutlarda değillerdir; her kişiye özel olarak ölçü alındıktan sonra üretimi gerçekleştirilir. Apareylerin düzenli aralıklarla ortodontistler tarafından kontrolün yapılması, tedavinin gidişatı için önemlidir. Aparey çeşitleri, damaklık kullanımı konusunda daha detaylı bilgi edinmek için yazımızın devamına göz atabilirsiniz.

Aparey Nedir?

Aparey, çeşitli sebeplerle ortodontik tedavi ihtiyacı duyan kişilerde tel tedavisinde kullanılan aygıtlardır. Çeşitli türleri vardır ve farklı materyallerden üretilebilirler. Hastanın çapraşıklık durumuna, yaşına, genel sağlık durumuna, alerjisi olup olmamasına ve tedavi yöntemine göre aparey çeşidine karar verilebilir. Diş çapraşıklığından muzdarip olan kişiler diş kliniğine başvurduktan sonra ortodontist tarafından detaylı muayene gerçekleştirilir. Hastadan elde edilen sefalometrik radyografiler, el-bilek filmleri ve hastanın dişlerinden ölçü alınması yoluyla elde edilen alçı örnekler üzerinde ölçümler yapılır. Bunlara göre diş çarpıklığının ve çene bozukluğunun sebebi belirlenebilir. Böylece ortodonti uzmanı diş hekimi tarafından tedavi planlaması yapılabilir.

Diş Apareyi Çeşitleri Nelerdir?

Diş apareyi, farklı fonksiyonlar sağlamak amacıyla çeşitli türlerde üretilebilir. Çene geriliğini düzeltme, diş aralıklarını daraltma, diş çapraşıklıklarını düzeltme, damağı ve çeneyi genişletme gibi farklı özelliklere sahip apareyler vardır. Ağız içinde ve ağız dışında kullanılan türleri olabilir. Ayrıca bunlar kendi içlerinde sabit ve hareketli apareyler olarak ayrılabilirler. Her biri kişiye özel olarak tedavi planı yapıldıktan sonra ölçü alınarak üretilir. Diş apareyi çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir:

1. Ağız İçinde Kullanılan Apareyler

Ağız içinde kullanılan aparey çeşitleri, damağın veya dişlerin üzerine yerleştirilir. Ayrıca dişler üzerine yapıştırılan veya metal halka yardımıyla dişlere sabitlenen aparey çeşitleri de bulunur. Bazı apareyler ise gün içerisinde belli bir süre takıldıktan sonra çıkarılabilir. Ağız içinde kullanılan apareyler kendi içerisinde şu şekilde ayrılabilir.

1. Ağız İçinde Kullanılan Hareketli Apareyler

Bu apareyler, damaklık olarak da bilinir. Diş damaklığı takıp çıkarılabilir. Aparey üzerinde bulunan yay, tel veya vidalar yardımıyla dişlere kuvvet uygulayarak dişlerin hareketini sağlayabilirler. Alt veya üst çeneye uygulanan farklı tipleri bulunabilir. Hafif çene bozukluklarının tedavisinde ve gelişim çağındaki çocuklarda tercih edilebilir. Küçük çocukların bu apareylere uyum sağlaması daha kolay olabilir. Ancak kaybolma riskinden dolayı dikkatli kullanılmalıdır. Ağız içinde kullanılan hareketli aparey türleri şunlardır:

• Yer tutucu apareyler,
• Pekiştirme apareyleri,
• Hareketli çene genişletici apareyler,
• Alışkanlık kırıcı apareyler,
• Monoblok,
• Twin blok,
• Essix plak,
• Aktivatör,
• Positioner.

2. Ağız İçinde Kullanılan Sabit Apareyler

Bu apareyler ağız içerisinde dişlere sabitlenme yoluyla uygulanır. Dişlerin dış veya iç yüzeyine yapıştırılan çeşitleri vardır. Ayrıca arka dişlerin çevresine metal halka yardımıyla tutturulan apareyler de bulunabilir. Bunlar dışında damağa mini vida yardımıyla sabitlenen türleri de olabilir. Bazıları tedavi süresince gözükmezken bazıları ise dişlerin dış yüzüne yapıştırıldığı için gözükebilir. Ortodontik tedavi süresinde ağızda tutulurlar ve düzenli kontroller sırasında doktor tarafından sıkılıp gevşetilebilirler. Ağız içinde kullanılan sabit aparey çeşitleri arasında şunlar bulunabilir.

• Braketler,
• Lingual retainer,
• Diş teli,
• Hızlı genişletme apareyi,
• Forsus fatigu apareyi,
• Herbst,
• Retansiyon apareyleri,
• Nance apareyi,
• Çene genişletme apareyi.

2. Ağız Dışında Kullanılan Apareyler

Bu apareyler üst çeneye ağız dışından kuvvet uygulayarak çene ve dişleri düzeltebilirler. Ankraj (sabitleme), ortopedik (çene hareketi) veya ortodontik (diş hareketi) amaçlarla kullanılabilirler. Ağız içi apareylere göre daha büyük kuvvetler uygulamak amacıyla başvurulabilir. Ağız dışından başın tepesi, ense, çene ucu veya alın bölgesinden destek alınabilir. Yetişkinlerde kullanımı uygun değildir. Gelişim çağındaki, büyüme atılımı dönemindeki çocuklarda kullanılabilir. Alt ve üst çenenin daha önde veya arkada olduğu durumları düzeltmek amacıyla kullanılan apareylerdir. Gün içerisinde belirli süre takılarak geri kalan zamanda çıkarılabilirler. Ağız dışında kullanılan aparey çeşitleri şunlardır:

• Reverse headgear (yüz maskesi),
• Chin-cup (çenelik),
• Servikal headgear (enselik),
• J-hook headgear,
• Facebows (yüz arkları).

Damaklık Ne İşe Yarar?

Damaklık, takıp çıkarılabilen hareketli ortodontik apareylerden biridir. Çene yapısının bozukluğunda veya diş yamukluklarında kullanılabilir. Uyku sırasında veya gün içerisinde doktorun belirlediği süre boyunca takılabilir. Hastanın ihtiyacına uygun olarak farklı şekillerde üretimi gerçekleştirilebilir. Ayrıca tedavi boyunca yenilenmesi gerekebilir. Diş damaklığı fonksiyonları arasında şunlar bulunabilir:

• Alt çene genişletme,
• Damak genişliğini artırma,
• Dişlerdeki çapraşıkları düzeltme,
• Dişlerin arasındaki boşlukları kapatma,
• Fazla önde veya geride bulunan dişleri normal pozisyonuna getirme,
• Ağız solunumunu ortadan kaldırma.

Diş Damaklığı Nasıl Kullanılır?

Diş damaklığı, ortodontistin önerilerine uygun olarak düzenli bir şekilde kullanılmalıdır. Gün içerisinde veya uyku sırasında belirlenen süre boyunca takılmalıdır. Damaklık ilk kez takıldığı zaman ağız içerisinde fazlalık olarak hissedilebilir. Ancak bu hissin geçici olduğu bilinmeli ve alışma süreci boyunca tavsiye edildiği şekilde kullanılmalıdır. İlk zamanlar dişler üzerindeki baskı nedeniyle hafif ağrı görülebilir. Ayrıca temizliği hasta tarafından yapılması gereken bir aparey çeşididir. Yemeklerden sonra çıkarıp fırçalanması hijyen açısından önemlidir. Kullanılmadığı zamanlarda özel kabında bekletilmelidir.

Diş Damaklığı Nasıl Uygulanır?

Diş damaklığı, çocukların kolayca adapte olabileceği bir aparey çeşididir. Bazı durumlarda genç ve yetişkinlerde de kullanılabilir. Diş hekimi tarafından muayene gerçekleştirildikten sonra damaklık kullanması uygun görülen hastaların çenesinden ölçü alınır. Yumuşak ölçü maddeleri kullanılır. Ölçü alındıktan sonra laboratuvar ortamında teknisyenler tarafından hekimin planladığı şekilde damaklık yapılır. Sarı, mavi, kırmızı, yeşil gibi farklı renklerde veya simli damaklıklar üretilebilir. Laboratuvar ortamında hazırlandıktan sonra ortodontiste ulaştırılan damaklık, hastanın dişlerinin üzerine geçirilerek uygulunar. Hastaya nasıl kullanılacağı anlatıldıktan sonra düzenli kontroller ile takibi yapılabilir.

Damaklık, akrilik ve metalden üretilen bir aparey olduğu için doğru kullanılmadığında kırılabilir. Bu nedenle damaklığı düşürmemeye, damaklıkla fındık veya ceviz gibi gıdalar tüketmemeye dikkat edilmelidir. Ayrıca takıp çıkarılabildiği için kaybedilme ihtimali olabilir. Bu nedenle çıkarıldığı zaman saklama kabına koymak, kaybetmeyi önleyebilir.

Damaklık Hangi Durumlarda Kullanılır?

Damaklık, hafif kuvvet gereken çene bozukluklarının tedavisi için kullanılabilen bir aparey türüdür. Üst veya alt çene dişlerin düzeltilmesinde veya çenelerin genişletilmesinde faydalanılabilir. Gelişim çağını tamamlamamış çocuklarda rahatlıkla uygulanabilirken, bazı durumlarda yetişkinler için de önerilebilir. Damaklık şu problemlerin tedavisi için kullanılabilir:

• Dişlerde çarpıklık,
• Üst damakta darlık,
• Alt damakta darlık,
• Ön dişlerde çapraz kapanış,
• Arka dişlerde çapraz kapanış,
• Üst ön dişlerin daha geride konumlanması,
• Yutkunma sırasında dil ile dişlerin itilmesi,
• Ağız solunumu.

Damaklık Fiyatları

Damaklık, hastanın çene ve diş yapısına uygun olarak üretilen, takıp çıkarılabilen bir apareydir. Hastanın yaşı, dişlerinin durumu, çene yapısı, işlemin uygulanacağı kliniğin kalitesi, kullanılan malzemelerin türü, ortodontistin tecrübesi gibi faktörler damak fiyatları üzerinde etkilidir. Ayrıca hastanın isteğine uygun olarak daha estetik bir görünüme sahip damaklık üretimi gerçekleştirilebilir. Çene ve diş bozukluğuna göre birçok damaklık çeşidi bulunur. Dişlerinizde çarpıklık varsa, bu nedenle estetik ve fonksiyon açısından problem yaşıyorsanız en kısa zamanda bir ortodonti uzmanına ya da diş hekimine muayene olunuz.

* Bu içeriğin geliştirilmesinde İsü Dent Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde ISUDENT’de tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir.